Tiểu Cúc này, Tiểu Cúc của ta Mùa thu nói điều gì rất lạ: Lá đổ vàng trầm tư sắc lá Mùa thu nói điều gì rất lạ: Heo may qua không một chút tình cờ. Con dế buồn hát một điệu bơ vơ Dòng sông nhỏ bay về trời làm bão Lão lang thang lạc nhịp bỗng quay đầu Thấy cuộc đời vẫn hồn nhiên tấu nhạc. Tiểu Cúc này, Tiểu Cúc của ta đâu? Em chớ nghe mùa thu say - nói nhảm Em chớ nghe vầng trăng khóc trên trời Đàn se sẻ một chốc bỗng lên ngôi Tha cọng cỏ thả trên đồi mộng mị. Người trăm năm liệu có biết đi tìm? Chuyện Tiểu Cúc, chữ Tình ai viết vội… Tiểu Cúc à, Tiểu Cúc của ta ơi! Ngày mùa hạ Tiểu Cúc hãy rong chơi Đêm mùa thu-xin về đây nằm ngủ… *** Hoa cúc nhỏ mỏng như lời nói dối Em như tơ - hóa mộng giữa sương ngời… .... Tiểu Cúc à... ...Tiểu Cúc của ai ơi?
Đây là một bài thơ trong tập thơ Dấu vết thiên di. Tác giả là bạn Nguyễn Băng Ngọc. Bạn có thể mua sách hoặc ghé thăm fanpage Clouds will tell của bạn ấy. Mình thấy bài này hay nên mình muốn phân tích nó.
Mình có đưa bài này cho một số người bạn đọc, và họ nói rằng bài thơ này không gợi được cảm xúc gì cả. Nó giống như tác giả đang tham lam cho thật nhiều hình ảnh vào nhưng lại thiếu sự liên kết, làm cho mạch cảm xúc bị vỡ vụn, rời rạc. Nhưng theo quan sát của tôi, bài thơ này thể hiện rất rõ lối tư duy của tác giả, và nếu ai có thể hiểu được sẽ thấy nó vô cùng trật tự và biến hóa.
Tiểu Cúc này, Tiểu Cúc của ta Mùa thu nói điều gì rất lạ: Lá đổ vàng trầm tư sắc lá Mùa thu nói điều gì rất lạ: Heo may qua không một chút tình cờ. Con dế buồn hát một điệu bơ vơ Dòng sông nhỏ bay về trời làm bão Lão lang thang lạc nhịp bỗng quay đầu Thấy cuộc đời vẫn hồn nhiên tấu nhạc.
Khổ đầu bài thơ miêu tả con người Tiểu Cúc. Mỗi một câu là một chủ đề riêng biệt: mùa thu, lá vàng, heo may, con dế, dòng sông, lão lang thang. Nhưng chúng liên quan gì đến nhau? Và chúng liên quan gì đến Tiểu Cúc? Thật ra các chủ đề đó đều là các ký ức riêng biệt trong cuộc đời Tiểu Cúc, và chúng sẽ được kích hoạt (activate :v) khi có Tiểu Cúc cảm xúc. Nhưng vì chúng ùa đến quá nhanh, mỗi ký ức chỉ được nói rất gọn trong một câu trước khi một ký ức khác chen vào, nên chỉ có những ai có chung cảm xúc và ký ức với Tiểu Cúc mới thấy, còn không thì chỉ thấy chúng rời rạc, lạc lõng.
Con người Tiểu Cúc là như vậy, chứ không phải là dùng nhiều hình ảnh. Những ai có ý thức cao về bản thân và thích triết lý thường hay đặt câu hỏi: tôi là ai? Ở khổ thơ này, Tiểu Cúc nói rằng: tôi là một sự hòa quyện của ký ức. Nói rằng có “tôi” thì đúng là có đấy, nhưng để mà hiểu được tôi thì bạn phải cùng tôi lần mò. Tôi không muốn làm khó bạn, nhưng tôi cũng chẳng có một ý niệm cố định hay một quan điểm triết học nào, mà chỉ có rất nhiều góc nhìn đan xen nhau. Muốn hiểu về tôi chỉ có cách là có được nhiều góc nhìn đan xen cùng lúc như tôi vậy.
Cũng chính vì như vậy, nên khi gặp vấn đề, họ sẽ bị quá tải bởi suy nghĩ của mình. Họ có thể xử lý từng vấn đề đơn lẻ rất tốt, nhưng khi phải xử lý chúng cùng lúc thì dễ bị ngộp. Có quá nhiều góc nhìn cần xử lý, mà bộ não chỉ có thể làm từng góc nhìn một. Điều đó làm ta có cảm giác họ vừa mong manh vừa mạnh mẽ.
Chính vì mong manh như vậy, Tiểu Cúc đã bị lạc.
Tiểu Cúc này, Tiểu Cúc của ta đâu? Em chớ nghe mùa thu say - nói nhảm Em chớ nghe vầng trăng khóc trên trời Đàn se sẻ một chốc bỗng lên ngôi Tha cọng cỏ thả trên đồi mộng mị.
Những thứ kỳ lạ mùa thu mang đến chỉ là những lời nói nhảm. Đàn se sẻ, như con dế, như mọi kỷ niệm khác, đều chỉ là những thứ phù phiếm. Tác giả như muốn nói: Em ơi, xin hãy nghe tôi. Đừng chạy theo những cảm xúc phù du nữa.
Người trăm năm liệu có biết đi tìm? Chuyện Tiểu Cúc, chữ Tình ai viết vội…
Người trăm năm phải tự đi tìm Tiểu Cúc, chứ Tiểu Cúc không tìm người trăm năm đâu. Đây không chỉ đơn giản là tâm lý muốn được làm cao, muốn được chinh phục của con gái, mà ở đây là sự thờ ơ với người mình tin tưởng và muốn gắn bó nhất. Họ muốn thì họ tự đi tìm, còn Tiểu Cúc thì sẽ mặc kệ họ. Phải là người có thể mặc kệ được sự mặc kệ của Tiểu Cúc, thì mới là người Tiểu Cúc cần tìm.
Vậy từ giờ cho đến lúc đó, Tiểu Cúc cần gì?
Tiểu Cúc à, Tiểu Cúc của ta ơi! Ngày mùa hạ Tiểu Cúc hãy rong chơi Đêm mùa thu-xin về đây nằm ngủ…
Tác giả muốn nói: dù em có thế nào, thì tôi vẫn yêu em. Ngày mùa hạ, em rong chơi không màng tới tôi thì tôi vui cho em. Đêm mùa thu, khi em mệt mỏi rồi thì xin hãy quay về cho tôi che chở.
Hoa cúc nhỏ mỏng như lời nói dối Em như tơ - hóa mộng giữa sương ngời… ....
Tuy có ý thức được là mình cần phải sống tốt hơn, nhưng đóa hoa ấy lựa chọn điều ngược lại. Mù quáng thì sẽ đau khổ, nhưng Tiểu Cúc sẽ chấp nhận cái giá đó để được thêm một lần tự huyễn hoặc chính bản thân mình. Tiểu Cúc lựa chọn làm mình trở thành huyền ảo, nửa tỉnh nửa mê, làm cho mọi thứ đối với mình trở nên mơ hồ, hư hư thực thực. Nghĩa là nhập tâm vào vai diễn của mình. Tiểu Cúc muốn được một lần sống giữa những lời nói dối.
Tại sao điều này lại quan trọng đến như vậy? Tôi không chắc, nhưng có thể là để có sự trải nghiệm. Trải nghiệm sự mơ hồ, trải nghiệm sự lừa dối. Đây là thứ không ai dám làm, nhưng nếu không dám làm, không dám biết, thì làm sao có thể hiểu được về cuộc sống? Thế nên, tuy điều này có thể đi ngược quan điểm chánh kiến của Phật, nhưng với Tiểu Cúc, đây chính là con đường để đi tới Sự Thật.
Tiểu Cúc à... ...Tiểu Cúc của ai ơi?
Quay trở lại chuyện Tiểu Cúc là một sự hòa quyện của ký ức. Những ký ức tạo nên con người Tiểu Cúc giờ đã tan vào trong sự mơ hồ, mộng ảo rồi. Em tan đi không một lời từ biệt. Tất cả giờ chỉ còn là sự luyến tiếc của tác giả: em không còn là của tôi nữa rồi. Nhưng dù trong đau khổ cùng cực như vậy, tác giả vẫn nghĩ về em, lo lắng cho em hơn là cho chính mình: em đã có được hạnh phúc cho riêng mình chưa?
PS 1: Cứ tưởng viết ra không có ma nào chú ý, vậy mà không ngờ chỉ nội trong một ngày lại có cả một bài review cho bài review này. Bài của bạn Nguyễn Trần Anh: Chuyện Tiểu Cúc | Một lời đáp. Thật sự cảm động. Cảm ơn em đã nhiều chuyện với tôi, với tác giả bài thơ, và với Tiểu Cúc.
PS 2: Do có thêm nhiều người nữa thích bài cảm nhận này, đặc biệt là dòng “Ai mặc kệ được sự mặc kệ của Tiểu Cúc, thì mới là người Tiểu Cúc cần tìm”, mình quyết định mở rộng ý này ra thêm. Mời các bạn đọc: Câu chuyện của Tiểu Cúc với người trăm năm.
Khi một người đã chịu nhiều nỗi đau đến mức một ngày họ bàng hoàng kết luận rằng họ không còn khả năng để hy vọng thêm một lần nào nữa rồi, thì toàn bộ thế giới xung quanh họ sẽ rùng rùng biến đổi. Một khi họ đã học được rằng mình hoàn toàn bất lực để thay đổi tình hình, thì kèm theo đó họ cũng sẽ có những niềm tin mới để hợp lý hóa sự cam phận của mình. Những niềm tin mới này - tuy gây hại - nhưng lại rất logic, khiến cho họ không những không có động lực để thay đổi, mà còn có động lực để không thay đổi.
Đã có hằng hà sa số những bài viết giải thích những ngộ nhận phổ biến, và cũng đã có hằng hà sa số những dự án thay đổi nhận thức cộng đồng. Nhưng cuộc sống đã cho họ quá đủ trải nghiệm rồi nên họ mới thành ra như thế. Giờ muốn họ thực sự suy nghĩ điều ngược lại thì cần cho họ một sự trải nghiệm mới nhiều gấp đôi, gấp ba. Nên nếu chỉ dừng ở việc hy vọng cái hiểu đúng sẽ đủ khả năng cạnh tranh với cái hiểu sai, còn bản thân những thứ đang dung dưỡng cái sai thì không bị đả động đến, thì chỉ là chữa phần ngọn chứ không phải phần gốc.
Nhưng liệu ai sẽ là người đem lại trải nghiệm nhiều gấp đôi, gấp ba cho họ, khi xã hội vẫn hằng ngày có những ví dụ để tiếp tục khẳng định niềm tin tiêu cực đấy? Tại sao lại phải trông chờ vào những thứ ngẫu nhiên, khi ta hoàn toàn có thể tạo ra môi trường phù hợp cho họ? Và nếu không ta thì ai, khi ta mới là người hiểu rõ họ nhất và nhiều động lực nhất để giúp họ?
Nếu trong tâm trí bạn cũng có một người mà bạn rất muốn giúp họ thay đổi nhưng cảm thấy bế tắc, chúng tôi muốn mời bạn gia nhập Mạng lưới người thân, bạn bè của người có niềm tin tiêu cực để phối hợp cùng những người bạn khác. Đây là các hoạt động của nhóm:
Hỗ trợ 1-1 cho thành viên
Thảo luận các kiến thức liên quan đến sự tác động
Thành lập một cơ sở dữ liệu những người có tiềm năng và sẵn sàng trợ giúp nhau tác động đến cá nhân và cộng đồng người có niềm tin tiêu cực